تنش‌های اخیر در غزه؛ زمینه‌ها و پیامدها

به گزارش راهبرد معاصر؛ نوار غزه به تازگی شاهد درگیری های شدید میان ارتش رژیم صهیونیستی و نیروهای مقاومت بود. تنش ها میان رژیم صهیونیستی و مقاومت فلسطین پس از آن شروع شد که یکشنبه شب گروهی از کماندوهای ارتش رژیم صهیونیستی با خودرویی غیرنظامی برای انجام عملیات مخفیانه وارد منطقه‌ای در شرق خان یونس شدند. در این عملیات تروریستی، نورالدین برکه از فرماندهان گردان‌های شهید عزالدین قسام وابسته به گروه حماس به شهادت رسید و در مقابل نیز یک فرمانده ارشد صهیونیستی کشته و یک نفر دیر زخمی شد. پس از فاش شدن عملیات، نیروهای مقاومت با نظامیان صهیونیست درگیر شدند و به دنبال این جنایت، جنگنده‌های ارتش صهیونیستی اقدام به پشتیبانی از نظامیان این رژیم کرده و شرق خان‌ یونس را بمباران کردند تا این نیروها بتوانند عقب‌ نشینی کنند که در نتیجه این بمباران‌ها شماری از مبارزان فلسطینی به شهادت رسیدند. در واکنش به این اقدامات سازمان‌های فلسطینی روزهای دوشنبه و سه‌شنبه بیش از ۴۶۰ راکت به اسرائیل شلیک کردند، که این راکت‌اندازی، سنگین‌ترین واکنش اسرائیل در حمله به غزه را در پی داشت و موجب تخریب ساختمان چند طبقه شبکه رادیویی و تلویزیونی الاقصی، ویرانی صد در صدی دستکم ۹ ساختمان مسکونی و دولتی در نقاط مختلف غزه و شهادت و زخمی چندین تن منجر شد. اما دولت رژیم صهیونیستی شامگاه سه‌شنبه نشانه های موافقت خود با آتش‌بس را نشان داد، در حالی که موضع روشن خود را در بیانیه رسمی اعلام نکرد.

زمینه‌های وقوع تنش‌های اخیر در غزه

برخوردهای نظامی ارتش رژیم صهیونیستی و نیروهای مقاومت حماس در نوار غزه در طی سال‌‌های اخیر امری معمول و متداول بوده و حتی در چند برهه همچون سال 2014 به جنگ تمام عیار میان حماس و رژیم صهیونیستی تبدیل شد. ناآرامی های و تنش‌های اخیر به دنبال اعزام تیم کماندویی ویژه ارتش رژیم صهیونیستی در یکشنبه شب 20 آبان به بخش شرقی خان‌یونس در نوار غزه شکل گرفت که ظاهرا با هدف ربودن یا ترور مروان عبدالکریم عیسی، ملقب به ابو برئه، معاون محمد ضیف، فرمانده شاخه نظامی جنبش حماس بوده است.

اما عملیات سری و پیچیده صهیونیست ها که توسط یگان حرفه ای و آموزش دیده ارتش این رژیم و تحت نظر لیبرمن وزیر جنگ اجرا شد با هوشیاری نیوهای مقاومت در رسیدن به هدف در نظر گرفته شده ناکام ماند به صورتی که تل‌آویو مجبور شد برای بازگرداندن آنها از توان هوایی خود استفاده کند. در این راستا گردان‌های عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد که عملیات ورود نیروهای رژیم صهیونیستی که یکشنبه انجام شد هدف ویژه‌اش ترور "برکه" نبود، بلکه به دنبال اجرای طرح‌ خصمانه بزرگی برای برهم زدن معادلات بود. منابع فلسطینی اعلام کرده اند که کماندوهای صهیونیست خود را به عمق سه کیلومتری غزه رسانیده و تلاش کردند یکی از مسئولان یگان تونل‌ها در جنبش حماس را ربوده یا ترور کنند.

بدون تردید هدف اصلی صهیونیست‌ها ترور مقامات بلندپایه نظامی و سیاسی مقاومت است. هدف تل آویو علاوه بر تضعیف توان عملیاتی حماس، تحت فشار قرار دادن رهبران این گروه برای پذیرش شروط این رژیم در مذاکرات مربوط به آتش بس نیز می باشد. این رژیم خواستار خلع سلاح غزه از توانایی موشکی است موضوعی که رهبران حماس آن را قبول نخواهند کرد.

در طرح عملیات کماندویی ۷ نفر از جمله نورالدین برکه، فرمانده گردان‌های شاخه نظامی عزالدین القسام شهید شدند. سرهنگ دوم «میم» فرمانده یگان ویژه رژیم صهیونیستی نیز کشته و یک افسر دیگر این یگان زخمی شد؛ خودروی یگان ورودی این رژیم به غزه نیز منهدم شد.

پیرامون اهداف رژیم صهیونیستی از اقدام به این حمله آن هم در شرایط تلاش برای انعقاد پیمان آتش بس ابتدا باید این واقعیت را در نظر گرفت که این رژیم در گذشته هیچگاه به توافقات آتش بس پایبند نبوده و اصولاً اعتقادی به همزیستی با فلسطینیان ندارند و هرگاه شرایط را برای ضربه زدن به فلسطینین بویژه ترور رهبران برجسته مقاومت فراهم ببیند بی هیچ ملاحظه ای دست به اقدام نظامی و ترور می زند. لذا این رژیم تنها زمانی که در شرایط ضعف و عدم اطمینان از پیروزی در جنگ قرار می‌گیرند بر آتش بس تاکید می‌کند. از همین رو شاهد آن هستیم که نتانیاهو در یک سخنرانی در یک کنفرانس خبری در پاریس روز یکشنبه گفت که دستیابی یک راه حل دیپلماتیک جامع با حماس بعید است، اما او اشاره کرد که بهترین حالت مدیریت تنش ها و بازیابی آرامش است.

بدون تردید عملیات ناموفق صهیونیست‌ها ضربه سختی به روند دستیابی به توافق آتش بس با حماس بود. جنبش حماس اعلام کرد که عملیات ترور نورالدین برکه، یکی از رهبران نظامی این گروه به عنوان یک تحول بسیار خطرناک است. حماد الرقب، سخنگوی جنبش حماس در گفت‌وگو با شبکه العالم گفت: «این عملیات ترور به مثابه خیانت اسرائیل به توافق‌های آتش‌ بسی است که طی دوره اخیر با نظارت مصر و همچنین سازمان ملل صورت گرفت.» نتانیاهو پس از اعلام شکست عملیات نشست پاریس را ترک و سراسیمه خود را به سرزمین های اشغالی رسانید تا چاره ای برای جلوگیری از انتقام گیری حماس بیایند.

پیامد تنش‌های اخیر در غزه

درگیری اخیر در نوار غزه که به دلیل نقض یکجانبه آتش بس از سوی رژیم صهیونیستی با انجام عملیات در عمق خاک غزه شروع شد مجدداً واقعیت آسیب‌پذیری امنیت سرزمین‌های اشغالی را از توان موشکی مقاومت به نمایش گذاشت. طی یک دهه اخیر مقامات سیاسی و نظامی صهیونیستی با سرمایه‌گذاری هنگفت و با امدادگیری از حداکثر توان تکنولوژی نظامی غرب بویژه ایالا متحده برای مقابله با توان موشکی مقاومت، تقویت سیستم دفاع موشکی را در دستور کار قرار داده است. سامانه موسوم به «گنبد آهنین» که رژیم صهیونیستی در مقابل موشک‌ها به آن تکیه می‌کند، تنها موفق شد 100 موشک از مجموع 470 موشک شلیک شده به فلسطین اشغالی را بگیرد. این سامانه در عملکرد کلی شکست خورد و عملکرد آن بسیار کمتر از آن چیزی بود که شهرک‌نشینان تصور می‌کردند.

از جمله شهرهای رژیم های صهیونیستی که هدف راکت‌های مقاومت قرار گرفتند می‌توان به اشکلون، دورترین شهر در ساحل دریای مدیترانه که بندر مهمی برای واردات و صادرات است تا سدروت نزدیک‌ترین شهرک در ۷ کیلومتری غزه اشاره کرد.

حملات موشکی مقاومت به شهرک‌های صهیونیست‌نشین ضمن بر جای گذاشتن تلفات مادی و تخریب تعدادی ساختمان‌های مسکونی، باعث کشته شدن 2 اسرائیلی و زخمی شدن دست‌کم 100 تن دیگر شده است. در همین راستا یکی از مقامات ارشد نیروی هوایی رژیم صهیونیستی به رسانه‌ها گفت «گسترده‌ترین حملات راکتی از غزه به جنوب اسرائیل در ۴ سال گذشته ادامه یافته و سازمان‌های مسلح فلسطینی برای حمله راکتی به نقاط دورتر در اسرائیل نیز ابراز آمادگی کرده‌اند.» رونین منلیس، سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی در همین ارتباط گفت، این بالاترین حد عملکرد گنبد آهنین بود و این سامانه، عملکردی قوی ندارد.

فشار صهیونیست‌ها بر نتانیاهو برای استعفا یکی از پیامدهای مهم ناآرامی‌های اخیر غزه بوده است. شکست ماجراجویی نظامی اخیر رژیم صهیونیستی در نوار غزه سبب افزایش فشارها بر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اشغالگر قدس برای استعفا شده است، به طوری که نتانیاهو روز چهارشنبه رایزنی‌های سیاسی را با نزدیکان خود برای ارزیابی اوضاع در سایه استعفای لیبرمن انجام داده است.

در همین حال بنیامین نتانیاهو مورد شدیدترین انتقادهای رهبران اپوزیسیون رژیم صهیونیستی، از جمله ایهود باراک، نخست وزیر و وزیر جنگ پیشین قرار گرفته است. زیپی لیونی وزیر خارجه اسبق رژیم صهیونیستی و رئیس معارضان کابینه نتانیاهو خواستارانحلال دولت و برگزاری انتخابات زودهنگام شده است. آوی گابای رئیس اردوگاه صهیونیسم هم با استقبال از استعفای لیبرمن از نتانیاهو هم خواسته است از منصب خود کناره‌گیری کند. یائیر لابید رئیس حزب آینده آنجاست، هم به انتقاد از بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی پرداخته است.

اما نتانیاهو حدود دو ساعت پیش از استعفای لیبرمن در یک آیین در جنوب کشور گفت: «تصمیمات او به خاطر مسائلی بوده که نمی تواند آن را با مردم در میان بگذارد زیرا مسائل مهم و محرمانه کشوری را نباید فاش کرد» تحلیلگران در رسانه‌های اسرائیل پیش از اعلام کناره‌گیری لیبرمن تاکید داشتند که وضعیت سیاسی جدید از یک سو ممکن است باعث شود که بنیامین نتانیاهو برگزاری یک انتخابات زودهنگام پارلمانی را که مدتی پیش نیز خود احتمال آن را داده بود، اعلام کند ولی ازسوی دیگر، ممکن است نتانیاهو خود تا پایان کار دولتش پست وزارت دفاع را نیز همانند پست وزارت خارجه در دست بگیرد.

یک منبع نزدیک به نتانیاهو گفته است اولین هدف وی، تضمین ثبات ائتلاف دولتی است تا بتواند به فعالیت خود ادامه دهد و مذاکراتی را با روسای احزاب ائتلاف با هدف جلوگیری از برگزاری انتخابات زودهنگام انجام خواهد داد. زیرا نتانیاهو در نتیجه عادی‌سازی روابط رژیم‌های عربی با رژیم صهیونیستی اوضاع مساعدی برای خود در برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی می‌بیند، اما برخی نگرانی‌ها به‌ویژه در خصوص پرونده فساد مالی و جنگ اخیر غزه، باعث شده برگزاری انتخابات پارلمانی به کابوسی برای وی تبدیل شود.

از دیگر پیامدهای ناآرامی‌های اخیر غزه فروپاشی کابینه به دلیل استعفای دو وزیر رژیم صهیونیستی است. آویگدور لیبرمن، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی روز چهارشنبه، ۲۳ آبان‌ماه، در نشست فراکسیون حزب خود، «اسرائیل، خانه ما» در کنست، ضمن اعلام کناره‌گیری از وزارت دفاع، از پایان هم‌پیمانی حزبش با دولت نتانیاهو خبر داد. لیبرمن در بیان دلیل استعفای خود، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی را به تسلیم شدن در برابر حماس متهم کرده و گفته که نمی‌تواند سرازیر شدن میلیون دلار به غزه را تحمل کند. به اعتقاد لیبرمن، «توان بازدارندگی اسرائیل» با این نحوه اداره عملیات جنگی و توافق با آتش‌بس، ضربه دیده و باید بازسازی شود. لیبرمن افزود که دولت نتانیاهو تنها به خاطر «آرامش برای یک دوره کوتاه» به قدرت بازدارندگی رژیم صهیونیستی لطمه زده است. در همین راستا اسرائیل هیوم نوشت: «استعفای لیبرمن به دنبال موفقیت حماس در رویارویی با اسرائیل رخ داد و جنبش فلسطینی موفق به ساقط کردن کابینه اسرائیل شد.» پس از استعفای وزیر جنگ کابینه رژیم صهیونیستی، سوفا لندور، وزیر مهاجرت و جذب این رژیم و عضو حزب «اسرائیل، خانه ما» نیز از مقام خود کناره گیری کرد.

نتیجه‌گیری

درگیری‌های اخیر میان حماس و ارتش رژیم صهیونیستی، در نهایت با رای پارلمان اسرائیل به آتش‌بس، پایان یافت. این در حالی است که چگونگی مواجهه با حماس، به یک مساله مهم در رسانه‌ها و احزاب رژیم صهیونیستی تبدیل شده است. برخی از ضرورت مذاکره با حماس سخن می‌گویند و برخی از ضرورت جنگ. این به معنای آن است که اجماعی میان گروه‌های سیاسی فعال بر سر حماس وجود ندارد. اما در این میان، نظر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی حائز اهمیت است. او به صراحت گفته است که تمایلی به جنگ جدید با حماس ندارد. در حقیقت بنیامین نتانیاهو که در اتخاذ رویکردهای جنگ‌طلبانه، سابقه‌ای روشن دارد در چارچوبی مشخص در حال حرکت است؛ چارچوبی که حامیان جنگ با حماس، یا با آن مخالفند و یا مقابله نظامی با حماس را در آن چارچوب تحلیل نمی‌کنند. آن چارچوب عادی‌سازی روابط این رژیم با کشورهای عربی و معامله قرن است. نتانیاهو نمی‌خواهد فرصت ایده آل و طلایی حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید را از دست بدهد. ترامپ هر اندازه برای اروپایی‌ها نچسب بوده، برای تل‌آویو به عنوان کاتالیزور بوده است. از نظر نتانیاهو، حتی اگر معامله قرن منجر به حل نهایی قضیه فلسطین هم نشود، همین‌که زمینه‌ی عادی‌سازی روابط این رژیم با کشورهای عربی را ذیل فشارها و تشویق‌های آمریکا فراهم می‌سازد، یک گام که نه، چند گام به جلوست. به همین دلیل است که نتانیاهو در این برهه زمانی تلاش دارد که از آغاز و تشدید جنگ با گروه های مقاومت فلسطین پرهیز کند.